آموزش تعمیر ویندوز: ۳ روش کاربردی بدون نیاز به نصب مجدد

حتماً بارها برایتان پیش آمده که ویندوز به دلایل مختلفی مثل کندی، خرابی فایل‌ها یا مشکلات بوت، عملکرد درستی نداشته باشد. در چنین شرایطی، تعمیر ویندوز می‌تواند ما را از نصب مجدد ویندوز و دردسرهای آن نجات دهد.

در این مقاله به صورت کامل و کاربردی به شما آموزش خواهیم داد چگونه بدون نیاز به تعویض ویندوز، مشکلات آن را حل کنید. در این مسیر از سه ابزار قدرتمند و رایگان ویندوز استفاده می‌کنیم تا با کمترین زحمت، سیستم شما به حالت اولیه بازگردد. با ما همراه باشید تا در ادامه «آموزش تعمیر ویندوز» را به زبانی ساده و کاربردی یاد بگیرید.

تعمیر ویندوز بدون نصب مجدد

بسیاری از کاربران به محض بروز مشکل در ویندوز، به نصب مجدد آن روی می‌آورند؛ اما تعویض ویندوز همیشه بهترین گزینه نیست و مشکلات خاص خود را دارد:

• هدر رفتن زمان و انرژی: نصب مجدد ویندوز وقت زیادی از شما می‌گیرد، به خصوص اگر نیاز باشد برنامه‌ها را از نو نصب کنید.
• حذف اطلاعات مهم: احتمال از دست رفتن اطلاعات شخصی و برنامه‌ها وجود دارد.
• مشکلات درایورها و سخت‌افزارها: گاهی بعد از نصب دوباره ویندوز، درایورها به درستی کار نمی‌کنند.

بنابراین همیشه اول تعمیر ویندوز را امتحان کنید و فقط در صورت بی‌نتیجه ماندن این راه‌ها، سراغ نصب مجدد بروید.

روش اول: استفاده از عیب‌یاب ویندوز (Troubleshooter)

ویندوز ابزاری داخلی به نام Troubleshooter دارد که می‌تواند بسیاری از مشکلات سیستم‌عامل را به صورت خودکار تشخیص داده و رفع کند. این ابزار اولین و ساده‌ترین راه برای حل مشکلات عمومی ویندوز است.

برای استفاده از این قابلیت در ویندوز 11 مراحل زیر را به ترتیب دنبال کنید:

• روی منوی Start کلیک کنید.
• سپس گزینه Settings را انتخاب کنید. (می‌توانید از کلیدهای ترکیبی Win + I نیز استفاده کنید.)

• در صفحه‌ای که باز می‌شود، از منوی سمت چپ گزینه System را انتخاب کنید.
• حالا در سمت راست پنجره، روی گزینه‌ی Troubleshoot کلیک کنید.

• روی گزینه Other troubleshooters کلیک کنید تا فهرستی از ابزارهای عیب‌یابی در دسترس ظاهر شود.

در این قسمت لیستی از ابزارهای مختلف عیب‌یابی را مشاهده می‌کنید. برای نمونه:

• برای رفع مشکلات مرتبط با اینترنت، گزینه Internet Connections را انتخاب کرده و روی دکمه Run کلیک کنید.
• اگر مشکلات مرتبط با بروزرسانی‌ها دارید، گزینه Windows Update را پیدا کرده و روی دکمه Run کلیک کنید.
• برای رفع مشکلات صدا، گزینه Playing Audio را انتخاب کنید.
• و به همین منوال می‌توانید انواع مشکلات دیگر را حل کنید.

بعد از انتخاب عیب‌یاب مربوطه و کلیک روی گزینه Run، ابزار به‌طور خودکار شروع به شناسایی و رفع مشکلات خواهد کرد. برای مثال ما در اینجا این کار را برای مشکلات بلوتوث اجرا میکنیم:

• منتظر بمانید تا عیب‌یاب عملیات خود را تکمیل کند. در پایان، گزارشی از مشکلات شناسایی‌شده و وضعیت حل آنها نمایش داده می‌شود.
• پس از اتمام عملیات، ویندوز را ری‌استارت کنید تا تغییرات به‌طور کامل اعمال شوند.

اگر مشکل همچنان باقی مانده باشد، می‌توانید روش‌های بعدی (مثل SFC و DISM) را امتحان کنید که برای تعمیر مشکلات عمیق‌تر مناسب‌تر هستند.

نحوه اجرای troubleshooter در ویندوز 10

مراحل اجرای troubleshooter در ویندوز 10 به صورت زیر است:

1. منوی Start را باز کرده و به بخش Settings بروید.
2. روی گزینه‌ی Update & Security کلیک کنید.
3. در پنل سمت چپ روی گزینه‌ی Troubleshoot کلیک کنید.

1. از لیست مشکلات، موردی را که مرتبط با مشکل شماست انتخاب کرده و روی Run the troubleshooter کلیک کنید.

ویندوز در این مرحله شروع به عیب‌یابی و رفع خودکار مشکلات می‌کند. پس از پایان فرایند، ویندوز را ری‌استارت کنید و عملکرد سیستم را بررسی نمایید.

روش دوم: تعمیر ویندوز با cmd

ابزار System File Checker (SFC) یکی از ابزارهای قدرتمند داخلی در ویندوز است که می‌تواند فایل‌های سیستمی خراب یا گم‌شده را بررسی کرده و به‌صورت خودکار آن‌ها را تعمیر یا بازیابی کند.

چه زمانی باید از دستور SFC استفاده کنیم؟

از این دستور در شرایط زیر استفاده کنید:

• ویندوز شما کند شده یا عملکرد غیرعادی دارد.
• ویندوز شما دچار خطاهایی می‌شود که مرتبط با فایل‌های سیستمی است.
• برنامه‌ها یا تنظیمات ویندوز به‌طور ناگهانی از کار افتاده‌اند.
• پیغام‌های خطا مرتبط با فایل‌های DLL یا فایل‌های سیستمی دریافت می‌کنید.
• بروز خطاهایی مثل Blue Screen (صفحه آبی) یا هنگ کردن متوالی سیستم.

به عبارت دیگر، هرگاه احتمال دهید که فایل‌های اصلی و کلیدی ویندوز آسیب‌دیده یا حذف شده‌اند، این روش می‌تواند بسیار مفید باشد.

نحوه استفاده از دستور SFC در ویندوز 11

برای اجرای SFC در ویندوز 11 مراحل زیر را دنبال کنید:

گام اول: باز کردن Command Prompt با دسترسی Administrator

• از منوی Start عبارت cmd را جستجو کنید.
• روی Command Prompt راست‌کلیک کرده و گزینه Run as administrator را انتخاب کنید.

گام دوم: اجرای دستور SFC

بعد از باز شدن پنجره سیاه‌رنگ CMD، دستور زیر را وارد کرده و Enter را بزنید:

sfc /scannow

• با اجرای این دستور، ابزار SFC شروع به بررسی تمامی فایل‌های سیستمی ویندوز شما می‌کند.
• فرایند بررسی ممکن است چند دقیقه تا نیم‌ساعت زمان ببرد. صبور باشید و پنجره را تا پایان عملیات نبندید.

پس از اجرای دستور SFC چه باید کرد؟

بعد از پایان بررسی، یکی از این نتایج را مشاهده خواهید کرد:

• Windows Resource Protection did not find any integrity violations: هیچ مشکلی در فایل‌های سیستمی وجود ندارد.
• Windows Resource Protection found corrupt files and successfully repaired them: فایل‌های سیستمی معیوب شناسایی شده و با موفقیت تعمیر شده‌اند.
• Windows Resource Protection found corrupt files but was unable to fix some of them: فایل‌های خراب شناسایی شده‌اند، اما سیستم نتوانسته بعضی از آنها را تعمیر کند. در این حالت بهتر است ابزار DISM را اجرا کنید.

پس از پایان کار دستور SFC، ویندوز خود را ری‌استارت کرده و تغییرات را بررسی کنید.

دستور SFC چه مشکلاتی را در ویندوز 11 حل می‌کند؟

این دستور در تعمیر ویندوز خراب شده مشکلات زیر را حل خواهد کرد:

• خرابی فایل‌های سیستمی (مثل DLL ها)
• مشکلات ناشی از به‌روزرسانی ناقص ویندوز
• رفع خطاهای نرم‌افزاری و ناسازگاری‌های سیستم‌عامل
• رفع مشکلات مربوط به هنگ کردن‌های متوالی و ناپایداری کلی سیستم
• مشکلات مربوط به کار نکردن بعضی از قابلیت‌های ویندوز

با انجام این مراحل به راحتی می‌توانید از ابزار قدرتمند SFC در ویندوز برای شناسایی و رفع مشکلات مربوط به فایل‌های سیستمی استفاده کنید و عملکرد سیستم را بهبود ببخشید.

روش سوم: استفاده از ابزار DISM

ابزار DISM (مخفف Deployment Image Servicing and Management) یکی از کاربردی‌ترین و قدرتمندترین ابزارهای داخلی ویندوز برای تعمیر و رفع خرابی‌های عمیق در فایل‌های سیستمی است. این ابزار نسبت به دو روش قبلی (Troubleshooter و SFC)، توانایی بالاتری در رفع خرابی‌های جدی‌تر دارد و به‌عنوان یک راه‌حل پیشرفته برای تعمیر ویندوز شناخته می‌شود.

چه زمانی باید از ابزار DISM استفاده کنیم؟

ابزار DISM معمولاً در شرایط زیر کاربرد دارد:

• زمانی که دستور SFC نمی‌تواند برخی از فایل‌های خراب‌شده سیستم را تعمیر کند.
• زمانی که ویندوز شما به‌دلیل مشکلات جدی سیستمی ناپایدار شده است.
• پس از دریافت به‌روزرسانی‌ها یا نصب برنامه‌هایی که باعث خرابی‌های جدی در فایل‌های سیستمی شده‌اند.
• مواجه شدن با خطاهای متوالی، صفحات آبی مرگ (BSOD)، یا مشکلات مربوط به آپدیت‌ها.
• برای بازگرداندن سلامت کامل ویندوز پس از نفوذ بدافزارها یا ویروس‌ها.

به بیان ساده‌تر، اگر SFC قادر به رفع کامل مشکلات نباشد، معمولاً DISM آخرین و بهترین گزینه پیش از نصب مجدد ویندوز است.

نحوه استفاده از ابزار DISM در ویندوز

برای استفاده از ابزار DISM مراحل زیر را قدم به قدم دنبال کنید:

• منوی Start را باز کنید و عبارت cmd را تایپ نمایید.
• سپس روی گزینه‌ی Command Prompt راست‌کلیک کرده و گزینه‌ی Run as administrator را انتخاب کنید.
• در پنجره‌ی باز شده (CMD)، دستورات زیر را به ترتیب وارد کرده و بعد از هر دستور، دکمه Enter را فشار دهید:

۱. دستور بررسی اولیه‌ی سلامت تصویر ویندوز:

DISM /Online /Cleanup-Image /CheckHealth

• این دستور سلامت کلی ویندوز را سریعاً بررسی می‌کند. نتیجه به شما اطلاع می‌دهد که ویندوز شما سالم است یا مشکلاتی دارد.

۲. دستور اسکن عمیق‌تر سلامت تصویر ویندوز:

DISM /Online /Cleanup-Image /ScanHealth

• این دستور اسکن کامل‌تر و دقیقی روی فایل‌های سیستمی ویندوز انجام می‌دهد. عملیات ممکن است کمی طول بکشد (چند دقیقه)، اما تغییری ایجاد نمی‌کند، فقط وضعیت سلامت را مشخص می‌کند.

۳. دستور تعمیر تصویر ویندوز به صورت آنلاین (مهم‌ترین مرحله):

DISM /Online /Cleanup-Image /RestoreHealth

• این دستور اصلی‌ترین و کاربردی‌ترین فرمان DISM است. در این مرحله، فایل‌های آسیب‌دیده سیستم به طور مستقیم از سرورهای رسمی مایکروسافت دانلود شده و به صورت آنلاین تعمیر و بازیابی می‌شوند.
• این مرحله ممکن است از ۱۰ تا ۳۰ دقیقه (بسته به سرعت اینترنت و قدرت سیستم) طول بکشد.

پس از اجرای دستور DISM چه باید کرد؟

بعد از اتمام موفقیت‌آمیز اجرای این دستورات، سیستم را یک بار ری‌استارت کنید. سپس، به شدت توصیه می‌شود دستور SFC را دوباره اجرا کنید تا مطمئن شوید تمام فایل‌های سیستمی در بهترین وضعیت قرار دارند:

sfc /scannow

در پایان مجدد سیستم را ری‌استارت کنید.

ابزار DISM چه مشکلاتی را در ویندوز حل می‌کند؟

این ابزار در تعمیر ویندوز مشکلات زیر را حل خواهد کرد:

• خرابی‌ها و مشکلات عمیق مربوط به فایل‌های سیستمی
• مشکلات مربوط به تصویر ویندوز (Windows Image)
• رفع خطاهای به‌روزرسانی (Update) و ارتقای ویندوز
• بازیابی و تعمیر آسیب‌های ناشی از بدافزارها و ویروس‌ها
• رفع مشکلاتی که باعث بروز صفحات آبی (Blue Screen) می‌شوند.

با دنبال کردن مراحل فوق و استفاده صحیح از ابزار قدرتمند DISM در ویندوز 11، بسیاری از مشکلات پیچیده و جدی ویندوز شما به راحتی قابل رفع است و نیازی به نصب مجدد سیستم‌عامل نخواهید داشت.

یکی دیگر از روش‌های تعمییر ویندوز استفاده از ابزار سیستم ریستور در ویندوز است که در آموزش جدا بطور کامل توضیح دادیم.

ابزارهای جانبی تعمیر ویندوز

ابزارهای جانبی تعمیر ویندوز، نرم‌افزارهایی کاربردی و کمکی هستند که به کاربران اجازه می‌دهند مشکلات سیستمی را سریع‌تر و راحت‌تر شناسایی و برطرف کنند. این ابزارها شامل نرم‌افزارهایی برای پاک‌سازی فایل‌های اضافی، بهینه‌سازی رجیستری، حذف بدافزارها و ویروس‌ها، مدیریت و به‌روزرسانی درایورها و همچنین رفع مشکلات مربوط به دیسک و پارتیشن‌ها هستند. استفاده از این ابزارها معمولاً باعث افزایش سرعت، بهبود پایداری سیستم و جلوگیری از نیاز به نصب مجدد ویندوز می‌شود.

در ادامه چند نمونه از ابزارهای جانبی برای تعمیر ویندوز همراه با معرفی کوتاه آن‌ها آورده شده است:

• CCleaner: ابزاری محبوب برای پاک‌سازی فایل‌های اضافی، رفع خطاهای رجیستری و افزایش سرعت ویندوز.
• Advanced SystemCare: نرم‌افزاری قدرتمند جهت بهینه‌سازی، رفع مشکلات عملکردی، حذف بدافزارها و تعمیر رجیستری ویندوز.
• Revo Uninstaller: ابزاری حرفه‌ای برای حذف کامل برنامه‌ها، پاکسازی فایل‌ها و کلیدهای رجیستری باقی‌مانده از آن‌ها که باعث بهبود عملکرد ویندوز می‌شود.
• Wise Registry Cleaner: ابزاری کاربردی برای پاک‌سازی و تعمیر رجیستری ویندوز به‌منظور افزایش پایداری سیستم.
• Windows Repair Toolbox: مجموعه‌ای از ابزارهای پرکاربرد و جامع برای عیب‌یابی، رفع خطاها، بازیابی و بهینه‌سازی سیستم‌عامل ویندوز.
• Malwarebytes: ابزاری قوی و سریع برای شناسایی و حذف بدافزارها، ویروس‌ها و نرم‌افزارهای مخرب از ویندوز.
• Driver Booster: نرم‌افزار حرفه‌ای برای به‌روزرسانی و تعمیر درایورهای معیوب یا قدیمی که می‌تواند عملکرد و پایداری ویندوز را بهبود بخشد.
• MiniTool Partition Wizard: ابزار قدرتمند مدیریت دیسک برای رفع مشکلات مربوط به پارتیشن‌ها، فایل‌سیستم‌ها و بوت ویندوز.

نکات پایانی در آموزش تعمیر ویندوز

نکات زیر در تعمیر ویندوز بسیار مهم هستند:

• همیشه پیش از شروع هر نوع تعمیر، از اطلاعات مهم خود نسخه پشتیبان (Backup) تهیه کنید.
• اگر بعد از انجام مراحل فوق باز هم مشکلات رفع نشد، ممکن است مشکل سخت‌افزاری باشد که نیاز به بررسی تخصصی‌تر دارد.
• اطمینان حاصل کنید که ویندوزتان همواره به آخرین نسخه به‌روزرسانی شده است.

جمع‌بندی

در این مقاله، آموزش تعمیر ویندوز را به طور کامل و قدم‌به‌قدم به کمک سه روش کاربردی (عیب‌یاب ویندوز، دستور SFC و ابزار DISM) بررسی کردیم. استفاده از این روش‌ها به شما کمک می‌کند بدون نیاز به نصب مجدد ویندوز، بسیاری از مشکلات آن را برطرف کنید.

با این راه‌کارها، می‌توانید زمان، انرژی و داده‌های مهم خود را حفظ کرده و با خیالی آسوده‌تر به فعالیت روزمره خود ادامه دهید.

سوالات متداول

آیا همیشه برای رفع مشکلات ویندوز باید آن را مجدداً نصب کنیم؟

• خیر، در بیشتر موارد با ابزارهای داخلی مثل Troubleshooter، SFC و DISM مشکلات حل می‌شوند و نیازی به نصب مجدد نیست.

سریع‌ترین روش برای رفع مشکلات جزئی در ویندوز 11 چیست؟

• استفاده از عیب‌یاب داخلی (Troubleshooter) ویندوز سریع‌ترین روش برای مشکلات جزئی است.

اگر دستور SFC مشکل را حل نکرد، چه کاری باید انجام داد؟

• در این صورت بهتر است از ابزار قدرتمندتر DISM استفاده کنید.

آیا استفاده از DISM نیازمند اتصال به اینترنت است؟

• بله دستور RestoreHealth ابزار DISM برای تعمیر کامل به اینترنت نیاز دارد.

آیا استفاده از SFC و DISM باعث حذف اطلاعات شخصی یا برنامه‌ها می‌شود؟

• خیر، این دستورات فقط فایل‌های سیستمی ویندوز را تعمیر می‌کنند و اطلاعات شخصی شما را حذف نمی‌کنند.